Tin tức– Sự kiện
19/07/2016 18:08 19/07/2016 18:08 1217
Tỏa sáng khí phách Việt Nam từ nơi tăm tối nhất
Nhà tù Hỏa Lò do thực dân Pháp xây dựng cuối thế kỷ XIX là một trong những nhà tù lớn nhất, kiên cố nhất Đông Dương. Trong số hàng trăm cựu tù chính trị từng bị giam giữ ở chốn “địa ngục trần gian” có 5 chiến sĩ ưu tú (Nguyễn Văn Cừ, Trường Chinh, Lê Duẩn, Nguyễn Văn Linh, Đỗ Mười) sau này trở thành những người lãnh đạo cao nhất của Đảng Cộng sản Việt Nam. Đó là một trong những minh chứng khẳng định tâm hồn Việt Nam, trí tuệ Việt Nam, khí phách, bản lĩnh Việt Nam luôn tỏa sáng ở mọi điều kiện, hoàn cảnh. 
 
 
Kỳ I: Thành lập chi bộ Đảng trong chốn lao tù
Trước năm 1930, chính sách đàn áp cùng các biện pháp, thủ đoạn khủng bố của thực dân Pháp không ngăn cản được sự phát triển của phong trào cách mạng bùng lên mạnh mẽ khắp mọi nơi trên đất nước ta. Đỉnh cao của phong trào ấy là sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam ngày 3-2-1930. Giương cao ngọn cờ độc lập dân tộc, Đảng ta đã tập hợp đông đảo quần chúng từ Bắc tới Nam tham gia, dấy lên phong trào cách mạng rộng lớn vào những năm sau đó. Để dập tắt phong trào, thực dân Pháp đã không từ thủ đoạn nào khiến nhiều chiến sĩ cộng sản bị chúng bắt tù khổ sai. Theo các tài liệu lịch sử thì Nhà tù Hỏa Lò luôn chật ních những chiến sĩ cộng sản và quần chúng yêu nước. Tính từ cuối năm 1930 đến đầu năm 1931, thực dân Pháp giam tại Nhà tù Hỏa Lò khoảng 1.800 tù nhân, trong đó có các đồng chí: Nguyễn Đức Cảnh, Ngô Gia Tự, Hạ Bá Cang (Hoàng Quốc Việt), Nguyễn Lương Bằng, Đặng Xuân Khu (Trường Chinh), Lê Duẩn, Khuất Duy Tiến... Trại giam chật hẹp không có sàn, những người bị chúng bắt tù bị xiềng xích, bị cùm và phải nằm nền nhà với manh chiếu rách. Những người bị chúng xếp vào loại “nguy hiểm” thì bị giam vào xà lim chật hẹp, tối tăm, bị tra tấn dã man….
 
 
 
Đồng chí Hạ Bá Cang (Hoàng Quốc Việt ) - Bí thư Chi bộ đầu tiên của Nhà tù Hỏa Lò, 1931 - 1932
 
Với lòng yêu nước, căm thù giặc sâu sắc, trong hoàn cảnh khắc nghiệt ấy, những chiến sĩ cách mạng kiên trung vẫn một lòng đấu tranh vì chân lý. Tranh thủ khoảng thời gian được ra sân vài tiếng mỗi ngày, các đảng viên cộng sản đã trao đổi, bàn bạc việc thành lập chi bộ nhà tù, đề ra kế hoạch hoạt động giữa các trại, hình thành các tổ chức quần chúng. Khoảng cuối năm 1931, đầu năm 1932, chi bộ Đảng ở Nhà tù Hỏa Lò được thành lập, do đồng chí Hạ Bá Cang (Hoàng Quốc Việt) làm Bí thư. Chi bộ hoạt động thông qua các tổ chức quần chúng như: Hội Lao tù, Đoàn thanh niên cộng sản, Ban trật tự, Ban tranh đấu.. Ở trại giam nữ, những đồng chí đã biết rõ nhau là cộng sản cũng bí mật họp thành tổ Đảng và bí mật liên lạc với chi bộ trại nam để hoạt động. Trong những năm 1931-1932, hoạt động của Chi bộ trong tuyên truyền, huấn luyện, đấu tranh với địch, bút chiến với Quốc dân đảng được triển khai tương đối mạnh, nhưng từ năm 1933 trở đi, một phần các chiến sĩ tù chính trị bị đưa đi Côn Đảo, Sơn La, một phần được trả tự do sau các cuộc đấu tranh của nhân dân ta nên tổ chức đảng ở Nhà tù Hỏa Lò không còn tồn tại. 
 
 

Đồng chí Đặng Hữu Rạng (Đặng Việt Châu) - Bí thư Chi bộ trẻ của Chi bộ Nhà tù Hỏa Lò, năm 1933  

Chiến tranh thế giới thứ 2 bùng nổ, thực dân Pháp lại bắt bớ, giam cầm hàng nghìn chiến sĩ cộng sản, chiến sĩ yêu nước. Nhiều tù chính trị được “ân xá” thời kỳ 1936-1939 bị chúng bắt lại. Một lòng kiên trung với cách mạng, số đảng viên bị giam tại đây đã bí mật lập ra “Nhóm phê bình”. Đây là lực lượng trung kiên chỉ đạo mọi mặt hoạt động của tù chính trị. Thời gian này, đồng chí Đào Duy Kỳ được các đồng chí tù chính trị tín nhiệm, bầu giữ vai trò lãnh đạo chủ chốt từ giữa năm 1942 đến giữa năm 1943. Thông qua sự hoạt động sôi nổi của các ban, các tổ chức quần chúng, các chiến sĩ cộng sản với tinh thần “Thân thể ở trong lao. Tinh thần ở ngoài lao” đã thực hiện nhiều cuộc đấu tranh trong nhà tù từ năm 1930 -1945, góp phần cùng với nhân dân cả nước làm nên thắng lợi của cuộc Cách mạng Tháng 8 năm 1945. Trong kháng chiến chống Pháp 1946-1954, một lần nữa chi bộ Đảng Nhà tù Hỏa Lò được thành lập vào ngày 6-1-1950. Theo lời kể của các nhân chứng thì đây là chi bộ đầu tiên được thành lập trong nhà tù thời kháng chiến chống Pháp có sự chỉ đạo, công nhận của tổ chức Đảng cấp trên và tồn tại cho đến khi thực dân Pháp trao trả tù binh. 
Qua đó có thể thấy, chi bộ Đảng trong Nhà tù Hỏa Lò dù được thành lập và hoạt động tự phát hay tự giác thì đó cũng là nơi tập hợp, bồi dưỡng, rèn luyện những chiến sĩ cách mạng kiên trung, một lòng đấu tranh vì độc lập của dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân.
(Còn tiếp)  
 Hà Hiền - Báo Hà Nội mới

Chia sẻ: