Bài viết
30/06/2017 16:45 30/06/2017 16:45 5894
Chuyện ăn chuyện mặc trong Nhà pha Hỏa Lò (phần 1)
“... Tôi đang đứng phía xa nhìn thấy một anh tù thường phạm do đói quá, đang rửa tay trong vòi nước, thấy một con chuột chết, anh ta đã cầm con chuột lên xé ra ăn ngấu nghiến như đang ăn một con gà thơm ngon. Có người, vì đói quá, khi địch đưa bát cháo vào, cháo vẫn nóng đến 70, 80 độ mà vẫn húp ăn ngon lành mà không hề thấy bỏng lưỡi...  Thực sự, ở nhà tù đó coi con người như súc vật”.
Đó là những lời tự thuật đầy xót xa của bác Lê Thành là tù chính trị Nhà tù Hỏa Lò từ 7/1942 đến tháng 2/1944. 
Những qui định về việc giam giữ, chế độ sinh hoạt, khẩu phần ăn đối với tù nhân đều do phủ Thống sứ Bắc kỳ quyết định. Việc ăn của tù nhân Nhà tù Hỏa Lò sẽ được Giám ngục nhà tù thực hiện theo cách đấu thầu trong thời hạn một hoặc vài năm, người trúng thầu sẽ đứng ra tổ chức bữa ăn cho tù nhân theo điều khoán đã ký kết. 
 
Công văn của Phủ Toàn quyền Đông Dương về khẩu phần ăn 
của tù nhân châu Á, ngày 24/1/1986
 
Ngay từ năm 1896, Phó Toàn quyền Đông Dương J. Fourès đã có những quy định chung đối với khẩu phần ăn hàng ngày của tù nhân người Á gồm 2 bữa như sau: “700gr gạo: loại 3; 40gr cá khô hay 60gr cá muối. Thay cho cá, mỗi tuần, có 3 bữa ăn được 60gr thịt (lợn, bò hay trâu); 40gr rau chín; 10gr muối An Nam;  Tương đủ lượng; Chè An Nam, tùy sức”.
Trong tập điều kiện đấu thầu cung cấp lương thực thực phẩm để nuôi tù nhân bị giam tại nhà tù Trung ương Hà Nội từ ngày 01/01 đến 31/12/1922 quy định: “Thực phẩm nhà thầu cung cấp sẽ được Hội đồng nghiệm thu công nhận, hội đồng này gồm có Trưởng Giám thị, Lục sự, Kế toán và Tổng Giám thị hoặc một Giám thị. Gạo phải là gạo Bắc kỳ. Gạo của các vùng hoặc các nước khác đều bị từ chối. Các thực phẩm cung cấp phải được nấu chín. Thức ăn phải do nhà thầu nấu nướng tại bếp nhà tù Trung ương Hà Nội, người làm bếp phải do nhà thầu chọn. Nhà tù cung cấp tù nhân làm phụ bếp cho nhà thầu. Nếu người nấu bếp có ý đồ thông đồng với tù nhân thì Giám thị trưởng có quyền bắt phải thay vì không để vi phạm trật tự của nhà tù Trung ương Hà Nội”.
 
 
Tập điều kiện đấu thầu cung cấp lương thực thực phẩm cho tù nhân 
tại nhà tù Trung ương Hà Nội từ ngày 01/01 đến 31/12/1922
 
Qua quy định khẩu phần ăn của tù nhân ta có thể thấy rằng nhà tù thực dân đã đảm bảo đời sống cho người tù. Những không phải như vậy, để thu lợi nhuận, bọn chủ thầu thường thông đồng với Hội đồng nghiệm thu để bớt xén tiêu chuẩn, khẩu phần ăn của tù nhân. Những trang hồi ký, nhưng vần thơ của các cựu tù chính trị Nhà tù Hỏa Lò đã phản ánh thực tế đó: 
“Mỗi tuần, thức ăn của tù thay đổi trong quy định: chủ nhật được ăn một bữa thịt lợn, thường lợn sề hay thịt bạc nhạc, ba bữa thịt trâu già luộc quá lửa dai như quai guốc, còn lại là những bữa cá mè ranh, cá dầu để cả ruột luộc với tương, đậu phụ luộc, cá khô đã bị ép hết dầu, phần nhiều còn bị mốc có dòi. Rau thì tùy theo mùa, rau cần, cải củ, bầu bí luộc hay rau muống già dài như dải rút là chủ lực. Mỗi lập là cơm có một miếng cháy đựng muối cùng với thức ăn để trên mặt cơm. Cơm thường là cơm gạo tấm trắng của miền Nam để lâu có sâu có mọt ăn vừa nhạt vừa đắng. Những tuần được ăn gạo đỏ dù họ thổi nát để cân cho nặng, chúng tôi rất mừng mặc dù cơm rất ít” (Trích hồi ký: Năm tháng không thể nào quên của nữ tù chính trị Nhà tù Hỏa Lò, giai đoạn 1939 - 1945).
“Chỉ qua một tuần lễ là nhận dạng ngay được chế độ sinh hoạt của Hòa Lò: gạo 750gr/người/ngày. Cá mắm, cá mè, thịt trâu quai guốc, đậu phụ, rau muống giải rút quần (dài quá) chủ nhật được bữa thịt lợn da dày hơn da trâu, nhai gẫy răng, sái quai hàm. Tất cả là luộc và luộc…tóm lại là: mắm, mè, trâu, đậu, luân chuyển vòng tròn” (Theo hồi ký của đồng chí Đào An Thái, tù chính trị Nhà tù Hỏa Lò năm 1942 - 1944).
 
(Còn tiếp)
Lại Thị Minh Thu, Phòng Nghiên cứu Sưu tầm 

Chia sẻ: