Từ Hỏa Lò, theo bước chân lưu đày của những tù nhân chính trị, phong trào làm báo trong tù lan ra các nhà ngục Côn Lôn, Sơn La, Buôn Ma Thuột...Với tù nhân, các tờ báo tù là phương tiện để nối kết lực lượng, là phương tiện học tập, nâng cao trình độ chính trị, là vũ khí hiệu quả để đấu tranh...
Kỳ 1: Loại vũ khí mới
Con đường chính là tờ báo của Chi bộ Đảng Cộng sản Đông Dương trong nhà tù Hỏa Lò, xuất bản từ tháng 2-1931 đến năm 1932. Chủ bút Con đường chính là đồng chí Trường Chinh, bút danh Cây Xoan. Báo được chép tay, mỗi số ra 5-7 bản chuyền đọc trong nội bộ.
Đồng chí Trường Chinh - Chủ bút báo Con đường chính
Ngày 04/01/1932, Chi bộ Cộng sản nhà tù Hỏa Lò lại cho ra tờ báo Lao tù đỏ, sau đổi thành Lao tù tạp chí. Lao tù tạp chí có thể nói là phương tiện đấu tranh hữu hiệu của các chiến sĩ cộng sản trong nhà tù. Mỗi khi có những sự kiện lớn hay các cuộc đấu tranh, tù chính trị lại ra các bài báo có nội dung kỷ niệm, động viên tinh thần tù nhân, lên án chế độ nhà tù hà khắc.
Lao tù tạp chí - Tù chính trị Nhà tù Hỏa Lò viết nhân kỷ niệm Công xã Quảng Châu,
số đặc biệt ngày 12/12/1934
(Mật thám Pháp thu giữ được, dịch sang tiếng Pháp báo cáo cấp trên)
Lao tù tạp chí còn đăng những bài vận động tù nhân vào Lao tù hội; tường thuật các cuộc đấu tranh phản đối việc ngược đãi tù thường; kêu gọi tù nhân toàn trại đoàn kết, đấu tranh đòi thực dân Pháp cải thiện đời sống; hỏi đáp về chủ nghĩa cộng sản; vận động, tuyên truyền lính người Việt, người Pháp, một số cai đội... Trong những năm 1940-1945, Lao tù tạp chí không ra thường xuyên nữa mà chỉ ra vào những ngày kỷ niệm, ngày Tết.
Ở nhà tù Hỏa Lò còn có tờ Đời tù. Trong các tài liệu địch lưu trữ, có bản dịch tờ Đời tù số 18, trang đầu ghi rõ: Đời tù không chỉ là cơ quan ngôn luận của Lao tù hội mà còn của hết thảy tù nhân. Báo nhằm vào các mục tiêu: Cơ quan tuyên truyền và sợi dây liên lạc hữu nghị giữa nam nữ tù nhân; cơ quan giáo dục, hướng dẫn cho các thành viên của mình các phương sách hoạt động, cốt nâng cao hiểu biết của anh chị em; nơi trao đổi ý kiến và chiến đấu chống bọn phản cách mạng. Đời tù còn cho biết sau nhiều khó khăn phải đình bản, nay do tình hình đã đổi khác, báo sẽ lại ra 2 kỳ/tháng, vào các ngày 7 và 24.
Trại giam E - Nhà tù Hỏa Lò
Năm 1933-1934, ở nhà tù Hỏa Lò liên tục diễn ra các đợt luân chuyển tù đi Sơn La, Côn Đảo và từ các nơi này về lại Hỏa Lò. Thấy cần phải tăng cường hoạt động báo chí, ngoài tờ Lao tù tạp chí vẫn được duy trì, Chi ủy Hỏa Lò ra thêm Tạp chí Vô sản để tuyên truyền trong tù, nâng cao trình độ cho những đảng viên mới vào. Tạp chí Vô sản coi mục đích nâng cao trình độ lý luận, lập trường của đảng viên là chính. Những cây bút chính viết cho tạp chí này là Trường Chinh, Nguyễn Văn Năng, Trần Đức Sắc, Đặng Việt Châu...
Đoàn Khuyên - Báo Người lao động