Sự hy sinh anh dũng của đồng chí Nguyễn Hoàng Tôn khi chưa tròn 18 tuổi, trước cổng Nhà tù Hỏa Lò, luôn là tấm gương sáng về tinh thần kiên trung bất khuất của những người cộng sản trẻ tuổi được tờ “Hà Thành ngọ báo”, số 1313, ra ngày 30/12/1931, đưa tin trên trang số 2: “4 giờ sáng hôm nay, Nguyễn Hoàng Tôn tức Nguyễn Mẫn bị xử tử trước cửa Nhà pha Hỏa Lò”.
“Cũng ngày này năm ngoái, Nguyễn Mẫn tức Nguyễn Hoàng Tôn chắc đang mơ màng này khác mà nay đối cảnh ấy Mẫn đã trông thấy trước mặt “thần chết” lù lù dẫn đến. Hoàng Tôn tức Mẫn, cái tên quen quen ấy, nhiều người cũng lưu ý. Lưu ý về cái chỗ Mẫn đã gây nên cuộc đổ máu ở đường Duviller (nay là phố Nguyễn Thái Học - Hà Nội).
Mẫn đã hạ thủ một người Khách lai và bắn bị thương một người nữa trong số nhà 63 phố Hàng Đẫy.
Chẳng bao lâu Mẫn cùng đồng đảng bị điệu ra trước Hội đồng Đề hình. Bị kết án phiên 16 October 1931 (ngày 16/10/1931) vào tội tử hình, Mẫn con dong dỏng cao, trán vuông, mắt sáng....
Chung quanh tòa án, trước cửa nhà pha đều có đủ các lính cảnh sát, sen đầm, mật thám và một đội lính Tây đứng giữ trật tự. Các viên chức Hội đồng Đề hình trước, ông Cẩm Arnaud cùng cố Ân đến rửa tội cũng có đủ mặt”.
Máy chém, thực dân Pháp sử dụng để thi hành án các chiến sỹ
yêu nước, cách mạng tại Nhà tù Hỏa Lò
Thực dân Pháp đặt máy chém ngay trước cổng Nhà tù Hỏa Lò để thi hành án đối với đồng chí Nguyễn Hoàng Tôn. Chúng còn cho phép dân chúng đến xem nhằm đe dọa, trấn áp tinh thần và trả thù cho những thất bại của chúng tại nhiều địa phương nhất là tại Nghệ Tĩnh.
Nhưng tinh thần gan dạ của Nguyễn Hoàng Tôn khi bước lên máy chém, đã đập tan âm mưu của kẻ thù, cổ vũ, động viên mạnh mẽ tinh thần đấu tranh giành độc lập dân tộc của quần chúng yêu nước.
Trích dẫn: Lại Thị Minh Thu, phòng Nghiên cứu - Sưu tầm