Đó là điều mà cán bộ làm việc tại khu Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò, các bậc phụ huynh và 13 em học sinh tham gia khóa đào tạo “Em học làm thuyết minh viên” đang cố gắng thực hiện trong tháng tri ân các anh hùng, liệt sỹ, những người có công với Tổ quốc. Thông qua chương trình đào tạo hướng dẫn viên nhí, Ban Quản lý và các bậc phụ huynh mong muốn đem đến cho các bạn nhỏ sự tự tin thể hiện bản thân; cơ hội được học tập, khám phá và tìm hiểu lịch sử, từ đó giúp các em thấm nhuần hơn niềm tự hào dân tộc; để thế hệ đi sau cùng đóng góp sức nhỏ, việc nhỏ tri ân đến công lao hi sinh vì nghĩa lớn của biết bao tấm gương anh hùng, liệt sỹ.
Các bạn nhỏ giới thiệu về căn phòng giam nam tập thể
Sau thời gian 4 tuần đầu học tập tại di tích, lựa chọn cho mình một chủ đề tâm đắc để tìm hiểu và tự thu thập thông tin, tư liệu, viết nội dung thuyết minh và luyện tập thuyết minh; qua sự hướng dẫn của cán bộ phòng Giáo dục Truyền thông, ngày chủ nhật, 13 bạn nhỏ được thực hiện công việc thuyết minh tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò. Dù bước đầu có đôi chút lúng túng, hồi hộp, nhưng sau khi nhận được sự hướng dẫn nhiệt tình của cán bộ trong khu di tích, tất cả các bạn nhỏ đều tự tin thể hiện bài thuyết minh của mình.
Không ai nghĩ rằng những cô bé, cậu bé chỉ mới học lớp 5, lớp 7 thôi lại có thể thuyết minh trôi chảy, diễn cảm đến thế! Một vài du khách hiếu kì và ngạc nhiên, bị thu hút bởi sự hồn nhiên của các em nên đã nán lại theo dõi như thể đang nghe chính những thuyết minh viên thực thụ trình bày.
Nhóm thứ nhất chọn thuyết minh về khu trại giam nữ; nhóm thứ hai lại chọn giới thiệu về điều kiện sinh hoạt của các tù nhân trong khu trại giam nam; một nhóm khác thuyết minh về cây bàng trong khuôn viên di tích cùng cuộc vượt ngục của các tù nhân tại Nhà tù Hỏa Lò tháng 12/1951; nhóm cuối cùng mạnh dạn lựa chọn không gian trưng bày: “Thép nơi ngục lửa” làm đề tài thể hiện. Dường như, mỗi bài thuyết minh không chỉ là sự cố gắng của các em khi được làm công việc mình yêu thích, mà sâu thẳm trong đó là niềm tự hào của thế hệ đi sau dành cho những bậc anh hùng đã có công lao to lớn với đất nước, dân tộc.
Chăm chú lắng nghe nội dung trưng bày chuyên đề Thép nơi ngục lửa
Một giờ nghiêm túc thực hành thuyết minh kết thúc, các bạn nhỏ và phụ huynh tiếp tục tham gia trải nghiệm làm những chú ve từ lá và quả của cây bàng mọc trong sân Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò. Với sự hướng dẫn của cán bộ di tích, cùng sự giúp đỡ nhiệt tình của các anh, chị tình nguyện viên, không chỉ các bạn nhỏ mà ngay cả phụ huynh của các em đều cảm thấy vô cùng hào hứng và thực hành rất sôi nổi, cố gắng hoàn thiện chú ve của mình thật ấn tượng và sáng tạo để lưu giữ kỉ niệm cho bản thân, đồng thời cũng mong muốn dành món quà nhỏ đó cho người thân, bạn bè.
Nếu trước đây, cây bàng như người bạn tri kỷ gắn bó thân thiết với tù nhân trong Nhà tù Hỏa Lò, là nguồn cảm hứng để những tù nhân trong những giờ an nhàn ít ỏi được ngồi bên gốc bàng dâng trào cảm xúc, trở thành những “thi nhân” viết nên bao lời thơ lay động lòng người thì giờ đây, cây bàng như một phần chứng nhân lịch sử, kể tội ác của thực dân. Dùng lá và quả bàng làm nên những món đồ lưu niệm như lời nhắc nhở không quên của lớp người đi sau với thế hệ cha ông đi trước đã đổ biết bao xương máu bảo vệ độc lập, toàn vẹn non sông. Vừa thực hành sản phẩm, vừa ngâm nga những vần thơ của Bác Nguyễn Đình Cần - cựu tù chính trị tại Nhà tù Hỏa Lò mà trong lòng các bạn nhỏ tự hào xiết bao:
Gió xào xạc vòm lá
Trăng lên treo đầu cành
Cây bàng như hiệp sĩ
Đứng vững giữa đề lao
Cây bàng nhiều tuổi thế
Vóc dáng vẫn trẻ tươi
Bởi bàng là hiệp sĩ
Niềm tin của cuộc đời.
Cuối buổi học, biết được rằng vào sáng thứ bảy và chủ nhật sắp tới sẽ có hai nhóm học sinh yêu lịch sử đến tham quan và học tập tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò, rất đông các bạn đã xung phong được làm hướng dẫn viên. Vậy là sau khoảng thời gian 1 tháng thực hành dưới sự hướng dẫn của các thuyết minh viên Ban Quản lý di tích, giờ đây 13 thuyết minh viên nhí đã sẵn sàng, tự tin truyền đạt lại những nội dung đang được giới thiệu tại đây cho những nhóm bạn của mình.
Cùng nhau làm các sản phẩm bàng với sự hướng dẫn của nghệ nhân
Những sản phẩm do chính các bạn nhỏ làm
Mỗi buổi học trôi qua, các bạn nhỏ lại thêm tự tin và trưởng thành. Sự chuyên nghiệp, lưu loát dễ dàng nhận thấy của các thuyết minh viên nhí sau mỗi buổi thực hành; niềm hào hứng, say mê của các em và phụ huynh khi mỗi buổi học qua đi lại có thêm nhiều bất ngờ mới đọng lại sẽ thực sự là những trải nghiệm thú vị không thể nào quên trong hành trình: “Em học làm Thuyết minh viên” tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò.
Tình nguyện viên Lã Bích Thủy - Phòng Giáo dục, Truyền thông