Học sinh hiện nay không phải không yêu lịch sử, cái chính là làm cách nào để hấp dẫn và nuôi dưỡng tình yêu đấy. Đó là trăn trở của Lãnh đạo Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò mà tới nay phần nào được tháo gỡ khi chương trình “Em học làm thuyết minh” đã thu hút được sự quan tâm của nhiều phụ huynh và lôi cuốn được sự tham gia của đông đảo học sinh đến từ nhiều trường học trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Trước khi đến tham gia chương trình “Em học làm thuyết minh”, đa phần các bạn nhỏ đều khá nhút nhát, chưa tự tin trong giao tiếp, đặc biệt còn e ngại khi tham gia các hoạt động tập thể hay làm việc theo nhóm. Nắm bắt được tâm lý đó, kế hoạch đào tạo chi tiết, giáo án cho từng buổi học đã được Ban Tổ chức nghiên cứu, xây dựng phù hợp. Xuyên suốt hai tháng hè, vào sáng thứ Bảy và Chủ nhật hàng tuần, cán bộ chuyên môn của đơn vị cùng các bạn sinh viên là tình nguyện viên trường Đại học Văn hóa đã đồng hành cùng học sinh. Các em được giúp đỡ cách tìm kiếm thông tin về nội dung liên quan tới lịch sử của di tích. Trong các buổi học, các em vừa được nghe những thông tin từ thuyết minh viên, vừa được tận mắt quan sát những hiện vật như: chiếc cùm dùng phạt cùm chân tù nhân, máy chém dùng hành hình những người Việt Nam yêu nước, cửa cống ngầm nơi tù nhân chui qua để vượt ngục hay được trải nghiệm sự chật chội, ngột ngạt trong các phòng giam… tất cả những điều đó đã khiến nhiều bạn nhỏ thực sự xúc động. Từ những kiến thức thu nhận được, học sinh được hướng dẫn cách chắt lọc thông tin và tự viết nội dung thuyết minh theo nhận thức và cách hiểu của mình. Cách tương tác, chia sẻ và học lịch sử trực tiếp giữa cán bộ và học sinh đã mang lại hiệu quả khá tốt khi đa số các con đều hào hứng và hăng hái tham gia đóng góp ý kiến trong các buổi học.
Song song với việc học kiến thức, là các buổi học về cách biểu đạt cảm xúc khi thuyết minh, cách thể hiện ngôn ngữ cơ thể và khả năng giao tiếp, ứng biến nhanh trước đám đông. Nhưng chừng đó là chưa đủ nếu như trong các em không có một tình yêu đam mê với lịch sử và khát khao mình có thể truyền tải tốt thông điệp đó đến những người xung quanh. Nhìn các em ngày một trưởng thành hơn, tự tin hơn trong giao tiếp, yêu và trân trọng giá trị của hai từ độc lập mà thế hệ đi trước đã hy sinh tuổi thanh xuân, hạnh phúc, thậm chí là cả xương máu để đánh đổi chính là điều khiến Ban Lãnh đạo và những cán bộ tham gia chương trình có thêm nhiều động lực để thực hiện tốt hơn nữa hoạt động mới mẻ này.
Cùng nghe góp ý từ cô giáo hướng dẫn và các thành viên trong nhóm
Trong một vài năm trở lại đây, việc giáo dục và bồi đắp tình yêu lịch sử cho thế hệ trẻ, đặc biệt là đối tượng học sinh chính là một trong những nhiệm vụ cần được quan tâm hàng đầu, luôn cần có sự tâm huyết và đầu tư. Chính bởi lẽ đó, Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò đã quyết định đưa chương trình “Em học làm thuyết minh” trở thành một hoạt động chuyên môn thường xuyên, một sân chơi mùa hè bổ ích cho học sinh lứa tuổi từ 8 đến 15. Hiệu quả của quá trình học tập và nỗ lực rèn luyện của cá nhân được trả lời bằng chính những câu chuyện lịch sử về nhân vật, sự kiện, hiện vật của Nhà tù Hỏa Lò được các cô, cậu học sinh truyền tải đầy hấp dẫn đến người nghe. Mạnh dạn, đổi mới phương thức phục vụ khách tham quan, Lãnh đạo đơn vị đã tạo cơ hội để những bạn nhỏ tham gia chương trình được cùng với các cô, chú cán bộ tham gia thuyết minh phục vụ du khách. Rất nhiều vị khách đã ngạc nhiên và thích thú khi đứng trước họ để giới thiệu về một phần thông tin của di tích bên cạnh những cán bộ thuyết minh còn là các học sinh. Trong cách diễn đạt của các em có sự hồn nhiên, ngây thơ nhưng chứa đựng những cảm xúc rất chân thực. Các buổi học về kỹ năng khi thuyết trình trước đám đông đã được các bạn nhỏ áp dụng khi truyền tải thông tin tới khách. Câu chuyện về quả bàng tình nghĩa từng là "ân nhân" cho sự sống của nhiều chiến sỹ cách mạng; câu chuyện về những tù nhân đã vượt qua chế độ giam giữ hà khắc, sinh hoạt đọa đày của nhà tù, quyết tâm vượt ngục để trở về tiếp tục chiến đấu; câu chuyện về tình đồng chí, đồng đội chia ngọt, sẻ bùi trong những tháng ngày bị phạt giam nơi ngục tù lạnh lẽo còn giúp các bạn nhỏ thấu hiểu, nuôi dưỡng tình yêu thương và hình thành nên nhân cách của mỗi cá nhân
Cùng nhau làm các sản phẩm bàng với sự hướng dẫn của nghệ nhân
Phụ huynh bé Thành Nam (một thành viên tham gia chương trình) đã chia sẻ: “Việc được trực tiếp tiếp xúc tại các di tích lịch sử thay vì chỉ tìm hiểu trên sách vở sẽ giúp các con có những trải nghiệm, hiểu rõ hơn, sâu sắc hơn những gì mà thế hệ cha ông đã trải qua. Qua đó, bản thân các cháu sẽ có thêm những nỗ lực phấn đấu trong học tập và rèn luyện. Bản thân Thành Nam trước khi đến với chương trình là một cậu bé hay xấu hổ, ngại giao tiếp, nhưng ngày hôm nay, chứng kiến sự tự tin của con khi thuyết minh trước mọi người, đó là món quà rất lớn mà con đã dành tặng cho bố mẹ”.
Phương Linh - bạn nhỏ đạt giải Nhất chương trình năm 2017 đã bày tỏ suy nghĩ: “Chương trình “Em học làm thuyết minh” không chỉ tạo cho học sinh một sân chơi để thể hiện niềm yêu thích và ước mơ trở thành thuyết minh mà còn giúp chúng con hiểu thêm nhiều giá trị lịch sử, về sự hy sinh của những người Việt Nam yêu nước. Sau khi kết thúc việc học tập ở trường, việc được các bác, các cô, chú ở Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò tạo điều kiện cùng tham gia đồng hành, phụ giúp hướng dẫn các em tham gia trong chương trình năm nay đã giúp con rèn luyện thêm nhiều kỹ năng để nâng cao hơn nữa kiến thức lịch sử và sự tự tin của mình”.
Thuyết minh viên nhí Phương Linh rất tự tin giới thiệu về cuộc vượt ngục năm 1932
Các bạn nhỏ tham gia chương trình “Em học làm thuyết minh” năm 2017 giờ đây đã tự tin hơn rất nhiều khi giới thiệu cho các đoàn khách tham quan tại Di tích Nhà tù Hỏa Lò
Để có được những trái ngọt ban đầu, sự tin tưởng của phụ huynh và thu hút học sinh tới di tích để học và tham gia các hoạt động trong dịp hè, không phải là câu chuyện ngày một, ngày hai. Nhưng làm như thế nào để thu hút nhiều các bạn nhỏ tìm đến để tham gia chương trình? Làm thế nào để mỗi buổi học đọng lại thêm cho các con nhiều cảm xúc, mong ngóng được tới Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò những ngày cuối tuần? Làm thế nào để những tháng hè trải nghiệm, học mà chơi, chơi mà học của tuổi thơ được thực sự ý nghĩa? Để tìm được ngay đáp án trả lời cũng không phải là điều dễ dàng. Với những thành công và tín hiệu vui đem lại từ chương trình “Em học là thuyết minh”, chắc chắn trong thời gian tới, tập thể Ban Lãnh đạo và cán bộ của Ban Quản lý Di tích Nhà tù Hỏa Lò sẽ tiếp tục trăn trở, suy nghĩ để đưa tới những nội dung, chương trình đào tạo bổ ích, góp phần phát huy khả năng của học sinh, tạo cơ hội để các em được học tập và thực hành những kiến thức được học. Qua đó, giúp học sinh nâng cao thêm hiểu biết và hình thành tình yêu, cũng như ý thức giữ gìn, phát huy giá trị của Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò - một di tích đặc biệt duy nhất có một không hai ở Thủ đô.
Phạm Thị Hoàng My - Phòng Hành chính - Tổng hợp
Ảnh: Nguyễn Anh Tuấn