Cách đây vừa đúng 25 năm, một tổ chức “tình nghĩa” được thành lập, đó chính là “Tổ chức và Ban Liên lạc các chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà lao Hỏa Lò (thời kỳ 1946 - 1954)” với tôn chỉ, mục đích: “Trong tù: Kiên trung bất khuất. Ngoài đời: Tình nghĩa thủy chung”. Sau đó một năm, các chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà lao Hỏa Lò thời kỳ 1930 - 1945 và thời kỳ 1946 - 1954 đã họp bàn và hợp nhất thành một tổ chức, lấy tên là: Ban Liên lạc chiến sỹ yêu nước và cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà lao Hỏa Lò (1930 - 1954).
Đoàn dâng hương tại Đài tưởng niệm
Trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, giành lại độc lập cho Tổ quốc, đã có biết bao người con trung hiếu bị địch bắt, giam giữ trong khắp các nhà tù trên cả nước, trong đó có Nhà tù Hỏa Lò - Hà Nội.
Đây là một trong số những nhà tù lớn nhất Liên bang Đông Dương được thực dân Pháp xây dựng vào cuối thế kỷ XIX. Tại đây, thực dân Pháp đã giam giữ hàng ngàn người con ưu tú của dân tộc Việt Nam. Các chiến sỹ đã phải sống giữa nơi ngục tù tăm tối, chịu đựng những trận đòn tra tấn tàn khốc của kẻ thù, nhiều người đã hy sinh khi tuổi đời còn rất trẻ. Có thể kể ra những tấm gương kiên trung, bất khuất đã sống, chiến đấu và hy sinh ngay chính tại nhà tù này: Bảy chí sỹ của tổ chức Việt Nam Quang phục hội gồm: Nguyễn Khắc Cần, Phạm Văn Tráng, Lương Văn Đức, Phạm Đức Quý, Phạm Hoàng Luân, Phạm Hoàng Triết và Phạm Văn Tiến; Đồng chí Nguyễn Hoàng Tôn, một đảng viên trẻ bị tử hình khi anh chưa đầy 18 tuổi; Đồng chí Hoàng Văn Thụ - Ủy viên Thường vụ Trung ương Đảng đã bị giam giữ tại Nhà tù Hỏa Lò trước khi bị địch đưa đi xử bắn… Máu đào của các đồng chí đổ xuống đã tô thắm thêm truyền thống cách mạng vẻ vang của dân tộc.
Từ khi Đảng Cộng sản Việt Nam ra đời, phong trào đấu tranh giải phóng dân tộc đã có sự lãnh đạo của giai cấp công nhân. Sau mỗi cuộc đấu tranh, số lượng chiến sỹ cách mạng bị địch bắt và đưa về giam giữ tại Nhà tù Hỏa Lò càng gia tăng. Nhiều cán bộ lãnh đạo xuất sắc của Đảng ta đã bị thực dân Pháp giam giữ tại đây như: Nguyễn Phong Sắc, Ngô Gia Tự, Nguyễn Đức Cảnh, Hoàng Quốc Việt… Đặc biệt, 5 đồng chí sau này giữ cương vị Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam: Nguyễn Văn Cừ, Trường Chinh, Lê Duẩn, Nguyễn Văn Linh và Đỗ Mười cũng từng bị thực dân Pháp giam giữ tại nhà tù này.
Đồng chí Hoàng Trung Hải - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội
ghi cảm tưởng sau khi tham quan di tích
Ban Liên lạc chiến sỹ yêu nước và cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà lao Hỏa Lò (1930 - 1954) là một tổ chức tình nghĩa, nơi quy tụ những chiến sỹ cách mạng từng bị địch giam giữ tại Nhà tù Hỏa Lò năm nào, nay đã thoát ngục trở về.
Trong suốt 25 năm qua, Ban Liên lạc chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà lao Hỏa Lò luôn nhận được sự quan tâm từ các đồng chí Lãnh đạo Trung ương, Lãnh đạo Thành phố Hà Nội.
Ngày 19/12/2016, nhân kỷ niệm 25 năm ngày thành lập Ban Liên lạc chiến sỹ cách mạng bị địch bắt tù đày tại Nhà lao Hỏa Lò, được sự quan tâm, tạo điều kiện của các đồng chí Lãnh đạo Trung ương và Thành phố Hà Nội, toàn thể hội viên của tổ chức lại có dịp được gặp mặt để thăm hỏi, động viên nhau vào đúng dịp kỷ niệm 70 năm ngày Toàn quốc kháng chiến. Nhân dịp này, Đồng chí Hoàng Trung Hải - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội; Đồng chí Phạm Thế Duyệt - Nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Nguyên Bí thư Thành ủy Hà Nội cùng nhiều các đồng chí lãnh đạo các cơ quan Trung ương; lãnh đạo các Sở, ban, ngành Thành phố Hà Nội đã tới dự họp mặt với tập thể Ban Liên lạc. Đồng chí Đỗ Mười - Nguyên Tổng Bí thư Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam vì tuổi cao không tới dự được, đã gửi lẵng hoa tới chúc mừng đồng chí, đồng đội.
Đồng chí Hoàng Trung Hải - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội phát biểu tại lễ kỷ niệm
Phát biểu tại lễ kỷ niệm, đồng chí Hoàng Trung Hải - Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội nhấn mạnh: “Hôm nay, tại Nhà tù Hỏa Lò - Hà Nội, nơi ghi dấu lịch sử, chúng ta thật xúc động khi được chứng kiến một bầu không khí đầm ấm và ngập tràn tình cảm của những người chiến sỹ yêu nước, cách mạng bị địch bắt, tù đày chính tại nơi đây. Người tù Hỏa Lò năm xưa, có người đã hy sinh oanh liệt, có người đã mất vì tuổi cao, bệnh nặng, số các đồng chí còn lại hôm nay cùng đều đã đi tới tuổi xưa nay hiếm, nhưng các bác, các đồng chí vẫn cố gắng hội tụ, gặp gỡ để cùng nhau ôn lại lịch sử hào hùng, tưởng nhớ các đồng chí đã hy sinh oanh liệt, nhắc lại những kỷ niệm đáng tự hào về một thời mình đã sống, đã cống hiến và hy sinh cho độc lập, tự do của Tổ quốc”.
Bác Nguyễn Tiến Hà - Trưởng Ban liên lạc tặng quà lưu niệm cho đồng chí Hoàng Trung Hải,
Ủy viên Bộ Chính trị, Bí thư Thành ủy Hà Nội
Tại buổi gặp mặt này, thay mặt Ban Liên lạc, Bác Nguyễn Tiến Hà - Trưởng ban đã gửi tặng đồng chí Bí thư Thành ủy Hoàng Trung Hải một bức tranh cổng chính Nhà tù Hỏa Lò được ghép trên nền chiếc lá bàng trong di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò - cây bàng đã cứu sống biết bao anh chị em tù nhân thoát khỏi những căn bệnh hiểm nghèo. Đại diện Ban Liên lạc cũng gửi tặng các vị đại biểu tham dự buổi họp mặt truyền thống bài thơ “Nhắn bạn” của đồng chí Hoàng Văn Thụ được in trên chiếc lá bàng. Bài thơ như lời nhắn nhủ tới thế hệ đi sau hãy tiếp tục làm tốt sứ mệnh kế tục sự nghiệp cách mạng vẻ vang của Đảng, hãy chung sức, đồng lòng để xây dựng Thủ đô văn minh, hiện đại, xây dựng và phát triển đất nước ngày càng vững mạnh.
Nguyễn Khánh Hồng - Phòng Trưng bày, Tuyên truyền