Năm nào cũng vậy, vào dịp Noel, Trại giam Hỏa Lò, nơi giam giữ những phi công Mỹ, lại có một không khí đặc biệt… Đó chính là nội dung bộ phim tư liệu của Đạo diễn người Pháp Daniel Russell.
Những phi công Mỹ được phép tự tay chuẩn bị cho lễ Giáng Sinh. Họ trang trí cây thông Noel, do các quản giáo mang vào…
Họ làm một tấm băng rôn có dòng chữ bằng tiếng Anh “Hãy cầu nguyện cho một năm mới hòa bình…”, nhưng lúc đó, có lẽ không ai có thể trả lời chắc chắn rằng, khi nào chiến tranh sẽ kết thúc. Họ còn tự làm một mô hình hang đá, với Chúa hài đồng được sinh ra trong máng cỏ…
Trong bữa ăn tối Giáng Sinh, các phi công Mỹ được thưởng thức những món ăn mang đậm hương vị của Lễ Giáng sinh nước Mỹ, đặc biệt là món ngỗng quay. Đó là chỉ thị của Chủ tịch Hồ Chí Minh, người đã từng đặt chân đến nhiều nơi trên thế giới, rất am hiểu phong tục tập quán của nhiều dân tộc.
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn căn dặn phải đối xử tử tế với phi công Mỹ. Bởi vì, đây là chính sách nhân đạo của ta và cũng là một phần của nhiệm vụ đấu tranh chính trị, ngoại giao.
Bài thơ mừng Xuân 1969 của Chủ tịch Hồ Chí Minh
được phi công Mỹ dịch sang tiếng Anh
Bữa tối còn có cả món khoai tây, thịt bò và cả Bia Trúc Bạch. Đây là những món ăn xa xỉ đối với cán bộ và nhân dân miền Bắc thời bấy giờ, khi mà mọi người còn phải ăn cơm độn với sắn hay mì.
Bữa ăn trong ngày Lễ Noel của phi công Mỹ tại trại giam
Còn những con gà Tây, xuất hiện trên bàn ăn của phi công Mỹ, được nuôi tại các hợp tác xã nông nghiệp ở ven sông Đuống. Những hợp tác xã này có nhiệm vụ sản xuất, cung cấp lương thực, thực phẩm cho các tù binh Mỹ bị giam giữ ở các trại giam khác nhau.
Phi công Mỹ tự tay chăm sóc những con gà tây trong trại giam
Vào dịp này, với sự giúp đỡ của cán bộ trại giam, các phi công Mỹ còn tự làm một tờ tạp chí, lấy tên là “Đường băng mới”. Họ thường viết về mong muốn được trở về quê hương, đoàn tụ với gia đình.
Những phi công Mỹ trong trại giam Hỏa Lò được tự tay chuẩn bị Lễ Noel
(Ảnh: VTV Online)
Họ còn được xem những bức ảnh, chụp những cuộc biểu tình chống chiến tranh Việt Nam đang diễn ra tại quê nhà.
Dịp Giáng sinh và đón năm mới cũng là lúc những phi công Mỹ được nhận nhiều quà và thư từ gia đình. Từ đôi dép vải đi trong nhà cho đến gói kẹo sôcôla. Việc liên lạc bằng thư từ giúp cho các phi công Mỹ cảm thấy bớt nhớ nhà và giúp cho người thân của họ yên tâm hơn.
Phi công Mỹ trong trại giam được nhận quà từ gia đình gửi sang
Việc nhận được một sự đối xử tử tế trong trại giam đã dần thay đổi suy nghĩ của nhiều phi công. Từ chỗ bi quan, chán nản, định kiến hay hoang mang đến chỗ chấp nhận, lạc quan và hy vọng. Họ đã từng chờ đợi bị ngược đãi, thậm chí là cái chết, nhưng bây giờ, họ chờ đợi cái ngày họ được rời khỏi đây, trở về quê hương.
Vào buổi tối Giáng Sinh, một linh mục được mời đến làm lễ cho các phi công Mỹ. Một số phi công Mỹ thừa nhận rằng, họ đã cầu nguyện để Chính phủ Mỹ suy xét lại về cuộc chiến tranh và cầu nguyện cho một ngày trở về, mặc dù là chỉ có Thượng đế mới biết được.
Phi công Mỹ đang tập những bài hát mừng Giáng sinh
Những lời cầu nguyện đó đã được đáp ứng, vào ngày 26/01/1973, khi Hiệp định Paris được ký kết. Theo đó, quân đội Mỹ phải rút khỏi Việt Nam. Như vậy là những phi công Mỹ đã ở trong trại giam Hỏa Lò khoảng hơn 8 năm, kể từ khi người đầu tiên bị giam tại đây, đối với họ, đây là một khoảng thời gian khó quên trong cuộc đời. Trong đó, những lễ đón Noel và năm mới trong nhà tù với một chút hương vị quê nhà, đã đem lại cho họ một trải nghiệm đặc biệt.
Nguyễn Khánh Hồng - Sưu tầm và tổng hợp