Trong những ngày tháng 7 ý nghĩa này, di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò dường như nhộn nhịp hơn bởi có rất nhiều đoàn khách tới tham quan, dâng hương tưởng niệm, tri ân các anh hùng liệt sỹ đã ngã xuống để bảo vệ đất mẹ quê hương.
Trong số những đoàn khách đến đây, chúng tôi đặc biệt chú ý tới 3 vị khách đến di tích vào lúc chiều muộn của ngày 25/7. Đoàn đi cùng với một số cán bộ của Bảo tàng Hồ Chí Minh. Nói là đoàn khách đặc biệt bởi lẽ cả 3 vị khách đều là những thương binh nặng, họ từng tham gia cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước và trên cơ thể mỗi người giờ đây vẫn còn mang những mảnh đạn của quân thù. Điều đặc biệt hơn nữa, đoàn tuy chỉ có 3 người nhưng trong đó lại có 1 đôi vợ chồng, họ đến từ quê hương của cô Ba Định - Xứ dừa Bến Tre.
Những tiếng nấc nghẹn ngào trước Đài Tưởng niệm
Trước khi tham quan, đoàn làm lễ dâng hương tại Đài Tưởng niệm. Trong cái tĩnh lặng của buổi chiều muộn, chúng tôi chợt nghe thấy tiếng thổn thức, tiếng nấc nghẹn ngào và khi nhạc hồn tử sĩ kết thúc cũng là lúc chúng tôi thấy cả 3 vị khách khẽ đưa khăn lên lau những giọt nước mắt chợt lăn xuống.
Đoàn tham quan sa bàn
Sau khi hướng dẫn đoàn đi tham quan các phòng trưng bày trong di tích, các thành viên trong đoàn cùng ngồi lại trò chuyện và chia sẻ những câu chuyện về bản thân: Đôi vợ chồng đến từ Bến Tre là ông Nguyễn Văn Đa sinh năm 1954, quê quán xã Tân Thành, huyện Châu Thành, thương binh hạng ¼. Và vợ là bà Nguyễn Ngọc Giới, sinh năm 1958 tại xã An Thới, huyện Mỏ Cày, thương binh hạng ¾. Bà sinh ra trong một gia đình có truyền thống cách mạng (là con của đ/c Tư Cường, nguyên Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre). Năm 1981, ông bà xây dựng gia đình, do ảnh hưởng thương tật và bị nhiễm chất độc da cam/điôxin nên ông bà không có con. Ông bà đã dành phần lớn thời gian, sức lực và cả nguồn tài chính ít ỏi của mình cho công tác từ thiện ở địa phương. Phong trào “5 cộng 1” (năm thương binh giúp đỡ một thương binh có hoàn cảnh khó khăn) do ông bà khởi xướng là điểm sáng trong phòng trào đền ơn đáp nghĩa ở Bến Tre, ông bà đã bỏ đồng lương hưu và quyên góp được 35 triệu đồng để giúp đỡ những gia đình thương binh, liệt sỹ có hoàn cảnh khó khăn. Tình cảm của hai vợ chồng người thương binh đối với Bác Hồ kính yêu còn được thể hiện rõ nhất tại gia đình, bàn thờ Bác Hồ được đặt ở nơi trang trọng nhất, trên bàn thờ là tấm hình của Người do bà tự thêu, hàng ngày ông bà đặt lên bàn thờ hoa thơm, trái ngọt, những đặc sản của vùng đất miền Tây Nam Bộ để tưởng nhớ Người… Và thật đặc biệt, đây là lần đầu tiên cả hai vợ chồng người thương binh nặng mới có dịp được ra miền Bắc, thăm Thủ đô Hà Nội, viếng Lăng Bác Hồ và tới dâng hương tại Đài Tưởng niệm - di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò trong một thời điểm rất có ý nghĩa như thế này.
Thành viên còn lại trong đoàn là ông Nguyễn Đức Cử, sinh năm 1952, thương binh ¾, đến từ phường Khánh Hòa Bắc, quận Liên Chiểu, Thành phố Đà Nẵng. Năm 1972, trong một trận đánh tiêu diệt thiết đoàn xe tăng địch, ông bị thương, mảnh đạn pháo găm vào đầu, thương tật ¾. Sau ngày hòa bình, ông thành lập công ty TNHH Đức Cộng, công ty liên tục phát triển, doanh thu hàng chục tỉ đồng mỗi năm. Ông luôn dốc sức làm công tác từ thiện, giúp đỡ những hoàn cảnh khó khăn, hỗ trợ bệnh nhân nghèo, hỗ trợ thương bệnh binh và những người nhiễm chất độc da cam.
Các thành viên trong đoàn chia sẻ những câu chuyện về bản thân
Ba vị khách tới tham quan di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò đồng thời cũng là những vị khách mời đặc biệt tới dự lễ khai mạc chuyên đề trưng bày Đi qua cuộc chiến, được tổ chức tại Bảo tàng Hồ Chí Minh vào chiều ngày 24/7/2017. Tại Di tích lịch sử Nhà tù Hỏa Lò, các vị khách quý cũng có những phút giây được lắng lại lòng mình khi nghe giới thiệu về nội dung chuyên đề Thép nơi ngục lửa. Đây là những hoạt động rất có ý nghĩa nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày Thương binh - Liệt sỹ (27/7/1947 - 27/7/2017).
Tham quan chuyên đề Thép nơi ngục lửa
Những câu chuyện được kể tại triển lãm mang đến cho những vị khách quý nhiều cảm xúc, họ lại chợt nhận ra giữa muôn vàn khó khăn, gian khổ của cuộc chiến vẫn bừng sáng những câu chuyện đẹp về tình yêu, tình đồng đội, tình người ấm áp, và họ cũng chính là những người đã từng đi qua…
Nguyễn Thị Khánh Hồng - Phòng Giáo dục - Truyền thông
Ảnh: Nguyễn Anh Tuấn